به گزارش توانگر نیوز از وزارت اقتصاد، علی فکری در برنامه صف اول با اشاره به تغییراتی که در خصوص سرمایه‌گذاری خارجی در دولت سیزدهم نسبت پیش از آن رخ داده است، اظهار داشت: اما این هنوز برای ما رضایت بخش نیست و ما هنوز خیلی باید کار کنیم تا اینکه به آن نقطه مطلوب مورد نظر خودمان برسیم.
وی افزود: از ابتدای دولت تا امروز جذب سرمایه ما به صورت مصوب یعنی طرح‌های سرمایه‌گذاری که طرف‌های خارجی ابراز علاقه مندی و بخش‌هایی از سرمایه شان را هم وارد ایران کرده را شروع کردند ۹.۲ میلیارد دلار بوده که در مقایسه با گذشته بسیار متفاوت است.
جذب ۴.۲ میلیارد دلار سرمایه خارجی در سال گذشته
معاون وزیر اقتصاد بیان کرد: فقط در سال ۱۴۰۱ نزدیک به ۴.۲ میلیارد دلار جذب سرمایه خارجی داشتیم که در مقایسه با سال‌های قبل از آن رشد قابل توجهی داشت، توی این دوره ما حدود ۱۷۰ درصد رشد سرمایه‌گذاری را شاهد بودیم که خب این خیلی متفاوت با گذشته است، اما این که خود این رقم برای ما راضی کننده است؛ خیر.
فکری درباره قطعی شدن ۹.۲ میلیارد دلاری جذب سرمایه ای که به آن اشاره شد، اظهار کرد: به استثناء ۳ میلیارد دلاری که مربوط به هشت ماهه اول دوره سیزدهم است و همچنان در جریان است؛ ۶میلیارد دلار آن به طور قطعی انجام شده است.
رئیس کل سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران با بیان اینکه می‌توان برای هر سال حدود ۱۰ میلیارد دلار هدف گذاری کرد که البته تحقق آن بستگی به این دارد که ما چطور می‌توانیم شرایط را برای ورود این سرمایه‌های خارجی فراهم کنیم.
وی با اشاره به کاهش رشد سرمایه‌گذاری در اکثر کشورهای همسایه، یادآور شد: آنچه در ایران در این دو سال رخ داد، نتیجه تغییر رویکرد بود و ما به سمت کشورهای واقعی سرمایه فرست که می‌توانند در ایران با ما همکاری کنند، حرکت کردیم؛ به جای اینکه منتظر بمانیم برای اینکه کسانی که به هر دلیلی از جمله دلایل سیاسی وارد ایران نشوند.
فکری ادامه داد: یک سرمایه گذار در حوزه‌های نفت و گاز می‌تواند توتال فرانسه باشد، یک سرمایه گذار در حوزه نفت و گاز می‌تواند زد ان واستوک یا یکی از شرکت‌های روسی باشد، این که شما به سمت کدام یک از اینها حرکت کنید، مهم است.
توتال بعد از برجام یک دلار هم در ایران سرمایه‌گذاری نکرد
رئیس کل سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران گفت: این که شما به سمت کشوری بروید که برای اینکه بخواهد وارد سرمایه‌گذاری بشود ده‌ها شرط می‌گذارد و بعد هم آخرش معلوم نیست که از سمت قدرت‌های بزرگتری مثل آمریکا اجازه پیدا کند که وارد ایران بشود یا نه؟ قطعا نتیجه بخش نیست.
وی یادآور شد: سال‌های بعد از برجام توتال وارد فاز ۱۱ پارس جنوبی شد؛ ارزش سرمایه‌گذاری یکباره بیش از چهار میلیارد دلار اعلام شد اما عملا یک دلار هم وارد نشد و آن مجوز باطل شد، البته این باطل شده‌ها از آمار حذف نمی‌شد.
فکری تأکید کرد: اکنون آمارهایی را اعلام می‌کنیم که بخشی از سرمایه حداقل وارد ایران شده و کار سرمایه‌گذاری شروع شده باشد؛ روسها در پروژه نفتی وارد شدند و ۲.۷ میلیارد دلار پروژه‌ای است که آنها شروع کردند. بخشی از سرمایه‌های آنها وارد شد و کار در استان ایلام الان شروع شده است.
معاون وزیر اقتصاد بیان کرد: دیگر این طور نیست که صرفا کاغذی در سازمان سرمایه‌گذاری باشد و بعد از مدتی هم این کاغذ بی اعتبار و خارج شود، البته به معنی این نیست که الان دیگر اصلا سرمایه‌گذاری‌های غیر معتبر نداریم بلکه همه اینها را از آمارهایمان خارج کردیم.
وی تاکید کرد: به عنوان مثال سال پیش درباره یک ورزشگاه، سرمایه گذار خارجی از اروپا اعلام آمادگی کرده بود، ما هم در را نبستیم، ولی بعد از یک مدتی اعلام کرد که نمی‌تواند بیاید؛ بنابراین ما آن آمار را از آمارهایمان خارج کردیم تا موجب انحراف در تحلیل نشود و به همین دلیل ما اصرار به تصحیح آماردهی داشتیم.
رئیس سازمان سرمایه‌گذاری اضافه کرد: حداقل نزدیک ۵ میلیارد دلار را در همین دولت از آمار خارج کردم و اعلام آمار نهایی بعد از خروج این موارد اعلام می‌شود.
فکری اظهار کرد: براساس قانون سرمایه‌گذاری، آیین‌نامه‌هایی داریم و بر اساس آن سرمایه گذار ۶ماه بعد از این که درخواستش را ثبت می‌کند فرصت دارد که بخشی از سرمایه را وارد ایران بکند، هنوز از ۱۴۰۲ از ماههای دوم و سوم سال جاری ۶ماه نگذشته که بتوانیم به صورت دقیق بگویم چقدر سرمایه وارد شده است.
وی درباره پیش بینی رقم سرمایه‌گذاری خارجی تا پایان سال جاری گفت: تلاش می‌کنیم با مجموعه دولت، بانک مرکزی، نهادهای مرتبطی که مجوزها را صادر می‌کنند، از طریق تسهیل کار در حوزه‌های مختلف، بتوانیم این آمار به عنوان مثال شش میلیارد دلاری را به واقعیت برسانیم.
فقط سرمایه با منشا خارجی را در آمار محاسبه می کنیم
فکری در پاسخ به اینکه آیا ایرانیان خارج از کشوری هم جزو آمار سرمایه‌گذاری خارجی شما به حساب می‌آید؟ توضیح داد: در صورتی که منشاء ارزشان خارجی باشد، وگرنه ما به عنوان سرمایه خارجی محسوب نمی‌کنیم. همچنین خارجی‌هایی هم داریم که می‌آیند از داخل ایران سرمایه‌هایی را جذب می‌کنند و در کشور سرمایه‌گذاری می‌کنند که در آمار ما نیست.
رئیس سازمان سرمایه‌گذاری در مورد این سوال که چند درصد از سرمایه‌گذاری سال جاری مربوط به ایرانیان خارج از کشور است، پاسخ داد: تقریبا ۲۰ درصد؛ البته تسهیل ورود سرمایه‌های ایرانیان خارج از کشور از برنامه های دولت است.
وی با اشاره به هدفگذاری غیرواقعی درباره جذب سرمایه خارجی در برنامه ششم گفت: در برنامه هفتم سعی کردیم رقم مشخص نکنیم و شاخص تعیین کنیم؛ مثلا اعلام کنیم که فرضا ۳۰ درصد بیش از میانگین پنج سال اخیر که این یک شاخص معنی دار است.
فکری همچنین با بیان اینکه هنوز نفت و گاز، در رتبه اول جذب سرمایه‌گذاری، تاکید کرد: البته امسال کمتر ورودی برای سرمایه‌گذاری در حوزه نفت و گاز داشته ایم.
رییس سازمان سرمایه‌گذاری اظهار کرد: آماری که اعلام می‌کنیم، مربوط به سرمایه گذارانی است که از سازمان سرمایه‌گذاری درخواست مجوز می‌کنند تا تحت حمایت قانون حمایت از سرمایه گذار خارجی قرار گیرند، ولی ما سرمایه گذارانی را هم داریم که این درخواست مجوز را انجام نمی‌دهند، یعنی می‌گویند که می‌خواهیم خودمان بیاییم سرمایه‌گذاری کنیم و نیازی هم به استفاده از مزایای قانون حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی نداریم و اتفاقا در حوزه نفت بسیاری از موارد اینگونه است که تعدادشان قابل ملاحظه است و ما پایان سال از وزارتخانه‌های مختلف آمارها را می‌گیرم و در آمار نهایی لحاظ می‌کنیم.
تاثیر مستقیم توسعه روابط با کشورهای همسو و همسایه در جذب سرمایه‌گذاری خارجی
وی با اشاره به تاثیر مثبت توسعه روابط با کشورهای همسو و همسایه بر سرمایه‌گذاری خارجی، گفت: یعنی سرمایه‌گذاری که می‌خواهد در عراق به یک سودی برسد، به این نتیجه می‌رسد که بخشی از آن تولیداتش را در ایران انجام بدهد و بعد محصول را برود در سرمایه‌گذاری که در عراق دارد انجام می‌دهد استفاده کند، این منفعتش را چند برابر می‌کند.
فکری با اشاره به مزایای کشور به لحاظ موقعیت جغرافیایی و منابع طبیعی که می‌تواند در راستای یک زنجیره قرار گیرد، در عین حال گفت: سرمایه گذارانی بودند که نگرانی‌هایی داشتند برای موضوعات تحریم که مسیر را برایشان باز کردیم تا بتوانند بدون این که بخواهند نگرانی تحریمی داشته باشند سرمایه‌گذاری شان را در ایران انجام دهند.
باید برای سرمایه گذار خارجی تسهیلات ویژه صادراتی هم قائل شویم
وی همچنین با اشاره به تلاش دولت برای تسهیل روندهای اداری جذب سرمایه در قالب مقررات زدایی از سوی دولت یادآور شد: یعنی سرمایه گذار باید از برداشته شدن مقررات دست و پاگیر مطمئن شود. در وزارت اقتصاد حرکت رو به جلوی مثبتی در این زمینه اتفاق افتاده، اما هنوز سرمایه گذاران نسبت به این موضوع نگرانی هایی دارند. فکری با اشاره به ایجاد مسیر سبز با همکاری سازما های تابعه وزارت اقتصاد و سایر دستگاه ها برای سرمایه گذاران تاکید کرد: باید برای سرمایه گذار خارجی تسهیلات ویژه صادراتی هم قائل شویم.
معاون وزیر اقتصاد درباره مواردی همچون پذیرش طلا به عنوان سرمایه و رفع مشکل عدم پذیرش آن از سوی بانک مرکزی گفت: این مشکل تا حدی رفع شده و فقط بحث استاندارد باقی مانده که آیین نامه خاصی می‌خواهد که در آستانه نهایی شدن است.
فکری در پاسخ به سوالی درباره سرمایه‌گذاری روسیه یادآور شد که سرمایه‌گذاری روسها بیشتر در طرح های بالادست و پایین دست نفت یادآور شد: در این زمینه با وزارت نفت الان مشغول مذاکره هستند و در انتهای مسیر به ما می‌رسد و قراردادهایشان را نهایی می‌کنند، حتی ممکن است به صورت آزمایشی بخش‌هایی را اجرا کنند و بعد وارد سازمان شوند.
وی گفت: در سال ۱۴۰۲ چینی‌ها رتبه اول سرمایه‌گذاری را داشته و در همین هشت ماههای که از ابتدای امسال گذشته تا الان ۱.۲ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری داشته اند و تفاوت آنها با روس ها در تنوعی است که در سرمایه‌گذاری دارند برای مثال درحوزه معدن، گردشگری، فناوری‌ها، انرژی های تجدید پذیر، صنایع مختلف، تولیدات لوازم بهداشتی، آرایشی و … را می توان نام برد.
سرمایه‌گذاری چین، امارات و روسیه در ایران
رئیس سازمان سرمایه‌گذاری در پاسخ به اینکه آیا در سرمایه‌گذاری مستقیم شرط انتقال دانش و فناوری هم وجود دارد؟ گفت: بله عمدتا برای سرمایه گذاران مقرون به صرفه است که حتما شرکای ایرانی را داشته باشند و چرا می‌آیند اینجا سرمایه‌گذاری می‌کنند؟ برای این که بتواند از مزایای این بازار استفاده بکنند، طبیعی است که فناوری را هم منتقل می‌کنند و شرکای ایرانی از این فناوری‌ها بهره مند می‌شوند.
فکری با یادآوری اینکه بعد از چین، امارات رتبه دوم و روسیه رتبه سوم سرمایه‌گذاری در کشور ما را داشته‌اند، افزود: از ابتدای دولت تا الان سرمایه‌گذاری امارات، یک میلیارد و ۳۰۸ میلیون دلار بوده و آنها هم مثل چینی‌ها حوزه‌های متنوعی را سرمایه‌گذاری هایشان پوشش داده اند.
فعال شدن ظرفیت بانک توسعه اسلامی در دولت سیزدهم
معاون وزیر اقتصاد با اشاره به فعال شدن ظرفیت بانک توسعه اسلامی در دولت سیزدهم، گفت: ۱۴ پروژه متوقف شده به ۷۰۸ میلیون دلار در حوزه‌های زیرساختی، آن جاهایی بود که مردم با آن در تماس هستند مثل فاضلاب، مثل شبکه آبیاری، مثل سد، مثل نیروگاه، تصفیه خانه آب، این چیزهایی که مستقیم با زندگی مردم در ارتباط است، مثل بیمارستان و با اصلاحی که در روابط با کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس اتفاق افتاد، این پروژه ها به جریان افتاد.
وی این توفیقات را از نتایج دیپلماسی اقتصادی دولت و توسعه مناسبات با همسایگان، عضویت در شانگهای، بریکس و … برشمرد و تاکید کرد: درباره پروژه های متوقف شده، با رایزنی‌هایی که داخل خود مجموعه با کشورهای اسلامی انجام دادیم و با کمکی که از کشورهای اسلامی گرفتیم توانستیم بخشی از مطالبات به اصطلاح بدهی‌های مان به این سازمان‌ها را بپردازیم و دوباره این پروژه را عملیاتی کنیم، یعنی پروژه‌هایی که مردم مستقیم با آن در ارتباط بودند.